Okul dönemindeki çocuklar uzun saatler boyunca evden uzak kalıyor. Bu çocuklar okulda sağlıklı besleniyor mu?
Açıkçası, çok sağlıklı beslendiklerine inanmıyorum. Okul menülerinde çocukları doyurmak için hamur işlerine, makarnalara, pilavlara ve tatlılara ağırlık verilmesi ile birlikte porsiyonların fazla olması çocukların ihtiyacından daha fazla gereksiz kalori almasına neden oluyor. Kantinlerde satılan kek, kurabiye, şekerleme gibi abur cuburların da tüketilmesi ile ister istemez sağlıksız bir kilo artışı meydana geliyor. Gözlemlerime göre, çocuklarımız ana okula gidene kadar çok güzel besleniyorlar ama okul işin içine girince çevresel etkenler, arkadaş veya kantin/okul faktörleri onların sağlıksız besinlere yönelmelerine neden olabiliyor.
Okul çağı dönemi çocuklarında yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı kazandırılması, bu alışkanlığın hayat boyu sürdürülebilir olmasına oldukça yardımcıdır. Yeni okuduğum bir yayında, okul çağı çocuklarının %12’si kahvaltı yapmadan evden çıktığı saptanmış. Bu noktada ebeveynlere tavsiyem, iyi birer rol model olun. Çocuklarınızın gözlerinin hep sizin üzerinizde olduğunu unutmayın. Gününün yarısını belki de daha fazlasını okulda geçiren çocuklarımıza ara öğün alışkanlığı kazandırın. Ara öğün alternatifi olarak çantasına;
Ana öğün olarak okul menüsü yetersiz kalıyorsa mutlaka beslenme çantalarına yemek koyarak ‘sefer tası’ alışkanlığı edinmelerini sağlayın.
Aileler okul beslenmesinde çocuklarının sağlıklı beslenmesi için ne gibi önlemler alıyor/almalı?
Öncelikle yemesini istemediğimiz gıdaları evde bulundurmayalım. Düzenli olarak sağlıklı yemek alternatifleri her öğünde olsun ve sevmiyor diye vazgeçmeyin, farklı alternatifler ile sevdirmeyi hedefleyin. Evinize iyi anlaştığı arkadaşlarını davet ederek onlarla birlikte yemek yeme ortamları yaratabilirsiniz. Çünkü çocuklar arkadaşları yemek yerken keyif alıyorlar. Özelikle kefir, yumurta, peynir, balık, baklagiller, sebzeler gibi sağlıklı besin gruplarını yemelerine yönelik yaratıcı değişiklikler yapabilirsiniz. Örneğin kefiri sevmeyen bir çocuğa meyveli kefir yapabilirsiniz; pancar, brokoli gibi radikal sebzeleri sevmeyen bir çocuğa bu sebzelerle farklı smoothie çeşitleri hazırlayabilirsiniz; hazır dondurma yerine yoğurttan dondurmalar yapabilirsiniz; sevmediği bir sebzeyi sevdiği çorbaya katabilirsiniz. Yasakçı bir mantığa girmeden neden yememesi gerektiğini anlatarak ona iyi bir rol model olmanızı özellikle tavsiye ediyorum.
Sömestr tatilinde çocuklar nasıl beslenmeli? Çocukların mutlaka tüketmesi gereken besinler nelerdir?
Mutlaka dengeli bir kahvaltı yapmaya devam ettirmeliyiz. Yumurta, peynir, bal, ekmek veya krep gibi alternatiflerle kahvaltıyı zenginleştirin. Öğle yemeklerinde tatil sürecinde haftanın 1-2 günü onu mutlu edecek köfte, bulgur pilavı, mantı gibi farklı ödüller verebilirsiniz. Diğer günleri de baklagil, et, balık, sebze, çorba gibi seçeneklere yönelin. Her şeyden küçük küçük tadına baktırmayı hedefleyin. Bu akşam yemeği için de geçerli. İkindi ara öğününde birlikte yapacağınız sağlıklı smoothieler, minik ekmek pizzalar, gözlemeler, tahıllı havuçlu kekler güzel bir tercih olabilir. Çocuğunuzla mutfağa girmek hem onun da el becerilerini geliştirmesini hem de keyifle yemesini sağlar. Çocuklarınızda biraz güzelliklerin olduğu ama dengenin hiçbir zaman unutulmadığı bir menü planlamayı hedef haline getirin.
Tatilde ebeveynlere nasıl bir beslenme alışkanlığı öneriyorsunuz?
Tabi ki ihtiyaçlar ve miktarlar birbirinden farklı olmakla birlikte ebeveyn de çocuk da her besin grubunu almalıdır. Tatildeyim mantığı ile çok fazla dışarda abur cuburları yememeli, yüksek kalorili hazır gıdalara yönelmemelisiniz. Çocukların ve ebeveynlerin beslenmesinde her şey süper gıda olmak zorunda değil ama dengeli bir şekilde tüm besin gruplarından tüketmeye özen gösterin. Tabi ki tatil algısı ile haftanın 2 öğleni veya akşamı veya ikindi ara öğününde kendinize ödül verebilirsiniz. Alternatif olarak her gün bir öğünde olmak şartıyla kendinize ödül hakkı tanıyabilirsiniz. Ama bunun daha sık olmamasına dikkat edin lütfen.
Sömestr tatilinde çocuklarıyla birlikte tatile çıkan ailelere önerileriniz nelerdir?
Öncelikle ilk kuralımız; yiyecek ve içecekleri ödül olarak kullanmamak olsun. Çikolata, kola, bisküvi gibi zararlı besinler ile onlara istediklerinizi yedirmeye çalışmayın. Otellerde, restoranlarda maalesef ki çocukların dikkatini çekmek için çok fazla şekerlemelere, çikolatalara, pastalara, keklere rastlayacaksınız. Haliyle çocuklarınız da yemek isteyecek. Şeker gibi aperatiflerin miktarını aşmayın. Şeker ve şekerli ürünler yerine onlara sağlıklı alternatifler bulmak sağlıklı büyüme-gelişme için oldukça faydalı olacaktır. Örneğin, çocuğunuz akşam yemeğine kadar bekleyemeyecek gibi görünüyor ise onlara kek, poğaça yerine meyve, fındık, fıstık veya süt gibi alternatifler sunabilirsiniz.
Gıdaları ‘iyi’ ve ‘kötü’ olarak ayırt etmek kötü olanları daha çok merak etmelerine ve o gıdalara daha çok eğilim göstermelerine neden olur. Bunun yerine, onlara kendi başlarına iyi kararlar vermeyi öğrenmelerine yardımcı olmak için yemeklere birlikte karar vermeyi deneyin, onun fikrini de önemsediğinizi ona gösterin. Kendi danışanlarımda da en zorlandığım noktalardan birisi; çocuklarımızın küçük olduğunu ve bu nedenle tüketim porsiyonlarının bizimkine oranla daha az olabileceğini göz ardı etmeyin lütfen.